Tru Paraha

New Zealand

B.orderLine

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  | _._.  .._  ._.. _  .._  ._.  .

ki tua

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  | ...  ._..  .  .  ._ _.

ki tua

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  | _...  ._..  _ _ _  _ _ _  _..

ki tua

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  | _._.  ..  ..._  ..  ._..   |  _..  .._  _  ..  .  ....

ki tua

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  | _..  _ _ _   _ _.  _ _  ._

ki tua

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  | .  _.  _  .  ._.  ._ _.  ._.  ..  ...  .

belong

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  | ._..  .  _ _.  .  _.  _..

beyond

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  | _  .  ._.  ._.  _ _ _  ._.

beyond

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  | ....  _ _ _  .._  ...  ..  _.  _ _.

beyond

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  | .  _._.  _ _ _  ._ _.  ._.  _ _ _  _..  .._  _._.  .

beyond

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  | _..  _ _ _  .._  _...  _

beyond

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  | _...  _ _ _   _..  ..  .  ...

begone

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  | ....  _ _ _  ._ _.  .

beyond

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  | _ _ ._   .._  ._  _.  _  .._  _ _  |  ._ _.  ....  _._ _  ...  ..  _._.  ...

beyond

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  |  ._  _ _  _...  ..  ..._  ._  ._..  .  _.  _._.  .

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  |  _  ._  ._..  _._  ..  _.  _ _.

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  | ._ _.  _ _ _  ..._  .  ._.  _  _._ _

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  | _ _.  .  _.  _..  .  ._.

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  | _  ._  ._..  .  _.  _

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  | ..  _.  ..._  ._  ...  ..  _ _ _  _.

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  |._..  _ _ _  ..._  .  | ...  _ _ _  _.  _ _.  ...

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  | ._ _.  _ _ _  ._..  ._..  .._  _  ..  _ _ _  _.

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  | ._ _  ._  ..  _  ._  _.  _ _.  ..

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  | ._  ._ _.  ._ _.  ._..  ._  .._  ...  .

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  | .._.  .._  _.  _..  ._.  ._  ..  ...  .  ._.  ...

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  | ._ _.  _ _ _  .  _  ._.  _._ _

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  | ._.  .  .._.  .._  _ _.  .

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  | ._ _.  _ _ _  ._.  _.  _ _ _  _ _.  ._.  ._  ._ _.  ....  _._ _

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..  | ._..  ._  ._ _

_...  .  _._ _  _ _ _  _.  _..    zerow

ki hea

;;;

A. sky

thighbone pavilion

en

tangle tan angel

  staccato g-s pots

dreamtime broth   …

e ipo (i te po  ask sky

alien awaken her)e           ?

torn light 

slayed rapture                   0

everwhere

   death s cent

Arc hive

Kaati ra, ko enei korero e pupuu, e pipii mai i te maataapuna korero mo teetahi hapuu nooku, ko Ngati Kahu o Torongare. Ka timata au i a Torongare, ahakoa e kii ai maatou ka timata te hapuu nei mai i a Io Matua. Ko Torongare te hoa rangatira o Hauhaua

Ko tenei wahine a Hauhaua, te mokopuna a Rahiri raao ko Ahuaiti. He karanga rua a Hauhaua raao ko Torongare no roto i nga tatai whakaheke. He iraamutu hoki a Torongare naa te whaea nei

Hei taa te korero, i mate ai a Hauhaua i Kaikou i mua atu i te taenga mai o Torongare maa ki Waiomio. Naa, ka peka atu a Torongare ki Mohinui i te taha o tana tamaiti ko Torukao, aa ka noho atu te maataamua i Otarawa, ko Hineamaru teera

Ko te ingoa o ngaa uri i noho tuuturu ki Waiomio i uru ai raatou ki te karauna karaati o Mohinui, ko Ngai Torongare. I tetahi wa ka tupu ake te raruraru i waenganui i a Ngai Torongare me Ngati Tu. Ko Tuhukea te rangatira o Ngati Tu i taua wa

Ka rapu utu ia mo te patunga o aana huaanga i mate ai ki te tao riri o Ngai Torongare. Naa, i mohio ake a Torongare i te riri o Tuhukea me tana minamina mo te toto o Ngai Torongare.

I hakarite ia ki te tuku atu i tana tamaiti ki a Ngati Tu, hei tatau pounamu

Naa reira, ka hoatungia a Torukao. He tino tohu teenei ki a Tuhukea, Kua tukuna atu toona mana e Torongare ki tana tamaiti. Naa, ko teetahi o ngaa mokopuna a Tuhukea ko Haumakuruata, te kotiro a Wakaroa

Ka moe a Haumakuruata ia Torukao kia houhou te rongo i waenganui i a Ngati Tu me Ngai Torongare. Ka hakakaakahungia te tokorua nei ki the kaakahu o Torongare. Naana teenei mahi, hei tohu hakahirahira moo teenei maarenatanga

Aa, ko Mohinui te waahi i honohono ai ngaa Tuupuna nei. Na reira, ko te ingoa o ngaa uri o teera moetanga, ko Ngati Kahu o Torongare. Ko teera te tatau pounamu o Haumakuruata rao ko Torukao, i raro i te kahu o te rangatira Torongare

Noo muri ake ka whaanau mai teetahi tamaiti aa, ka huaina ko Puwharawhara. Ko te ingoa nei hei whakamaumaharatanga ki nga mahi o mua ake i tana whaanautangamai me te hononga o aana maatua

Ngati Tu                                Ngapuhi

Tuauhara                              Hauangiangi

Tuhurihia                             Rahiri

Tutenganui                          Uenukukuare

Tuhukea                               Maikuku

Wakaroa                               Torongare

Haumakuruata      [Ngati Kahu o Torongare]     Torukao

Puwharawhara

Waiotara

Puhata

Ngunguru

Tautari

Taurua

Hau

Pari

Erana

1Ngati Kahu Kupenga

#tupes

1  He ingoa anoo too maatou, ko Ngati Kahu Kupenga. I puutake mai teenei ingoa noo te kawenga mai o te rangatira a Torongare mai i Papatahora ki te kaainga o Waiomio. I noho ai te kaumaatua nei i runga i te kahu kupenga matata (kauhoa) na te tino mate o ana waewae. E tupu tonu ake te matata i roto i ngaa repo o Motatau. Na aana tamariki i kawe mai te tuupuna nei ki te riu o Waiomio noho ai.

Biography Tru Paraha

Tru Paraha is a performance artist, poet, choreographer and lecturer in Performance and Media Arts at AUT. She received her master’s degree from The University of Auckland.

index

The Island - Rosie Whinray - 2015